Θεσπιείς: Οι ξεχασμένοι ήρωες που πολέμησαν μέχρι θανάτου δίπλα στους Σπαρτιάτες

Στις Θερμοπύλες στο πλευρό του Λεωνίδα και των 300 Σπαρτιατών πολέμησαν και 700 ηρωικοί Θεσπιείς

Ο Λεωνίδας και οι 300 Σπαρτιάτες που έπεσαν ηρωικά στις Θερμοπύλες, προδομένοι από τον Εφιάλτη και μαχόμενοι μέχρι τέλους απέναντι στο πολλαπλάσιο στρατό των Περσών, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Ελληνικής Ιστορίας. Τα κατορθώματά τους έχουν ξεπεράσει τα σύνορά μας και έχουν φτάσει να γίνουν μέχρι και ταινία στο Hollywood. Είναι δείγμα ανδρείας, υπερηφάνειας και αυτοθυσίας.

• Διαβάστε ακόμη: Πότε και πώς άρχισε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία: Γιατί επιλέχθηκε η Κωνσταντινούπολη

Όλα αυτά είναι λίγο πολύ γνωστά, διδάσκονται άλλωστε και στα σχολεία. Όμως μήπως ξεχνάμε κάτι; Μήπως η... Ιστορία αγνοεί έναν πολύ σημαντικό παράγοντα της ξακουστής αυτής μάχης. Φυσικά και ναι. Γιατί όντως οι Σπαρτιάτες πιστοί στο "ταν ή επί τας" πολέμησαν υπό τον Λεωνίδα μέχρι τέλους τους Πέρσες, μόνο που δεν ήταν μόνοι τους. Στο πλευρό τους βρισκόταν και ένας στρατός 700 πολεμιστών από τις Θεσπιές, που έμειναν μέχρι τέλους.

Οι Θεσπιείς πολέμησαν κι αυτοί μέχρι θανάτου, διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη μάχη παρέμειναν αφοσιωμένοι ως το τέλος και όμως πολλοί αγνοούν την παρουσία τους. Ή για την ακρίβεια την παρακάμπτουν, μένοντας στη σκιά των «300». Ήταν, δε, οι μοναδικοί από τους Έλληνες συμμάχους που παρέμειναν στο πεδίο της μάχης ακόμη και όταν ο Λεωνίδας έδωσε διαταγή να υποχωρήσουν.

Ποιοι ήταν οι Θεσπιείς

Οι Θεσπιές ήταν μια μικρή ελληνική πόλη της Βοιωτίας, που ως ελεύθερη πόλη-κράτος βρισκόταν αντιμέτωπη με την απειλή της περσικής εισβολής υπό τον Ξέρξη. Η απόφαση να πολεμήσουν στο πλευρό των Σπαρτιατών και των άλλων Ελλήνων στις Θερμοπύλες δεν ήταν μόνο μια κίνηση για να υπερασπιστούν τη δική τους πόλη, αλλά και μια πράξη πίστης προς τον ευρύτερο αγώνα για την ελευθερία των ελληνικών πόλεων απέναντι στην περσική κυριαρχία.

Οι Πέρσες είχαν ήδη κατακτήσει μεγάλο μέρος της Βόρειας Ελλάδας και προχωρούσαν προς τον Νότο. Οι πόλεις που δεν αντιστέκονταν κινδύνευαν να χάσουν την ανεξαρτησία τους και να υποταχθούν στο περσικό κράτος, όπως είχε ήδη συμβεί με πολλές πόλεις της Ασίας. Οι Θεσπιείς έβλεπαν τη μάχη κατά των Περσών ως έναν αγώνα για την επιβίωση και την προστασία της ελευθερίας τους.

• Διαβάστε ακόμη: Γιατί οι Βίκινγκς δεν λεηλάτησαν ποτέ την Κωνσταντινούπολη

Παράλληλα, η πόλη βρισκόταν πολύ κοντά στο πέρασμα των Θερμοπυλών, το οποίο αποτελούσε στρατηγικό σημείο άμυνας για την αποτροπή της περσικής προέλασης στην Κεντρική Ελλάδα. Αν οι Πέρσες περνούσαν από τις Θερμοπύλες χωρίς αντίσταση, οι Θεσπιές, μαζί με άλλες βοιωτικές πόλεις, θα βρέθηκαν αμέσως εκτεθειμένες. Η συμμετοχή τους στη μάχη αυτή είχε στόχο να προστατεύσουν την πατρίδα τους από την άμεση κατάληψη.

Η Σπάρτη είχε ηγετικό ρόλο στην οργάνωση της ελληνικής άμυνας, και οι Θεσπιείς, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για συνεργασία, συντάχθηκαν με τους Σπαρτιάτες στη μάχη. Όπως οι Σπαρτιάτες, έτσι και οι Θεσπιείς είχαν ισχυρό αίσθημα ελευθερίας και αντίστασης στην υποταγή. Η απόφασή τους να παραμείνουν στις Θερμοπύλες μέχρι το τέλος δεν ήταν μόνο στρατιωτική, αλλά και ιδεολογική: προτιμούσαν να πεθάνουν ελεύθεροι παρά να υποταχθούν στους Πέρσες.

Η δύναμή τους και η παραμονή στη μάχη μέχρι τέλους

Υπό την ηγεσία του Δημόφιλου, οι Θεσπιείς έστειλαν στις Θερμοπύλες για να πολεμήσουν ενάντια στην περσική εισβολή του Ξέρξη 700 οπλίτες. Ήταν δηλαδή 700 βαριά οπλισμένοι και πεζοί στρατιώτες (όπως και οι Σπαρτιάτες) με τον οπλισμό τους να είναι ο τυπικός για τους Έλληνες οπλίτες της εποχής περιλαμβάνοντας ασπίδα, δόρυ, ξίφος και προστατευτικά μέσα (κράνος, θώρακας, περικνημίδες).

Ο Δημόφιλος, γιος του Διαδρόμου, όπως αναφέρουν οι διαθέσιμες πηγές, ηγήθηκε των συμπολιτών του με θάρρος και αποφασιστικότητα. Οι Θεσπιείς, ακολουθώντας τον ηγέτη τους, έλαβαν την απόφαση να παραμείνουν στις Θερμοπύλες και να πολεμήσουν μέχρι τέλους, παρόλο που γνώριζαν πως η μάχη ήταν καταδικασμένη.

Όταν ο Λεωνίδας συνειδητοποίησε ότι οι Πέρσες είχαν παρακάμψει τη θέση των Ελλήνων μέσω του ορεινού μονοπατιού που του πρόδωσε ο Εφιάλτης, έδωσε διαταγή στους περισσότερους από τους Έλληνες συμμάχους να υποχωρήσουν. Οι Σπαρτιάτες, όμως, αποφάσισαν να μείνουν και να πολεμήσουν μέχρι τέλους, τηρώντας τον κώδικα τιμής τους και την παράδοση της θυσίας για την υπεράσπιση της πατρίδας.

Οι Θεσπιείς ήταν οι μόνοι από τους υπόλοιπους Έλληνες συμμάχους που επέλεξαν εθελοντικά να μείνουν με τους Σπαρτιάτες και να αντιμετωπίσουν τον βέβαιο θάνατο. Ο λόγος για τον οποίο έμειναν να πολεμήσουν ήταν η πίστη τους στην ελευθερία και η απόφασή τους να μην παραδοθούν στους Πέρσες. Για τους Θεσπιείς, το να εγκαταλείψουν τη μάχη σήμαινε υποταγή και απώλεια της ελευθερίας τους, κάτι που δεν μπορούσαν να δεχτούν. Η παραμονή τους στη μάχη ήταν μια πράξη αφοσίωσης στον ελληνικό αγώνα και έναντι των συμμάχων τους, καθώς και μια εκδήλωση της ανδρείας και του ηρωισμού τους.

Ο Δημόφιλος και οι Θεσπιείς πολέμησαν μέχρι τέλους δίπλα στους Σπαρτιάτες, γνωρίζοντας ότι θα αντιμετωπίσουν βέβαιο θάνατο. Η στάση τους αυτή, παρότι λιγότερο γνωστή, αντικατοπτρίζει τις ίδιες αξίες που οδήγησαν τους Σπαρτιάτες να πολεμήσουν: τον αγώνα για την ελευθερία, τη θυσία και την αντίσταση στον κατακτητή.

Παρά το μικρό μέγεθος της πόλης τους, οι Θεσπιείς προσέφεραν ό,τι καλύτερο είχαν στον κοινό ελληνικό αγώνα κατά των Περσών, επιλέγοντας να πεθάνουν ως ελεύθεροι άνθρωποι παρά να παραδοθούν.

Η σύγχρονη αναγνώριση

Ο λόφος του Κολωνού στις Θερμοπύλες είναι τόπος τεράστιας ιστορικής σημασίας μιας και εκεί αντιστάθηκαν οι τελευταίοι Σπαρτιάτες και Θεσπιείς στρατιώτες το 480 π.Χ. Ο βασιλιάς Λεωνίδας μαζί με τον Δημόφιλο είχαν πεθάνει λίγο πριν και σε αυτό το λόφο χάθηκε η τελευταία αντίσταση κάτω από το χαλάζι των περσικών βελών.

Από το 1997, πλάι στο μνημείο του Λεωνίδα αλλά και του Ευρώτα, έχει στηθεί άγαλμα που απεικονίζει ένα φτερωτό νεανία, αφιερωμένο στην εθελούσια θυσία των Θεσπιέων ((έργο του γλύπτη Δημήτρη Καλλιγερόπουλου). «Επτακοσίων Θεσπιέων Μνήμη» γράφει η μαρμάρινη στήλη, όπως επίσης και «Στη μνήμη των επτακοσίων Θεσπιέων που με αρχηγό τον Δημόφιλο έπεσαν το 480 πΧ μαζί με τους τριακόσιους του Λεωνίδα στη Μάχη των Θερμοπυλών».



Το μνημείο χαρακτηρίζεται από τον παρακάτω συμβολισμό: Ακέφαλη ανδρική κεφαλή : Ανώνυμη εθελουσία εισφορά των 700 Θεσπιέων για την ελευθερία. Προτεταμένα στήθη : Αγώνα, ανδρεία, δύναμη, γενναιότητα θάρρος. Φτερό τσακισμένο : Εκούσια θυσία και θάνατος. Ανασηκωμένο φτερό : Νίκη, δόξα, ψυχή, πνεύμα και την ελευθερία. Γυμνό κορμί : Έρωτας, που ήταν Θεός των Θεσπιών, Θεός της δημιουργίας, της ομορφιάς και της ζωής.

Αξίζει, δε, να σημειωθεί πως τα τελευταία χρόνια διεξήχθηκε και ο αγώνας δρόμου Θεσπιές – Θερμοπύλες «Στα χνάρια των ηρώων».

• Το κείμενο δημοσιεύθηκε στις 27/10/2024 στo Reader.gr