Η σφαγή στο Δήλεσι: Το μακελειό που παραλίγο να οδηγήσει την Ελλάδα σε πόλεμο
Η υπόθεση αρπαγής που οδήγησε στον θάνατο τους τέσσερις ομήρους και έστρεψε την Ευρώπη ενάντια στην Ελλάδα
Ελλάδα 1870. Μεγάλη Εβδομάδα. Μία ομάδα Ευρωπαίων αριστοκρατών κάνει περιήγηση στην εξοχή όμως αυτή η βόλτα της έμελλε να αποδεχθεί μοιραία για τους ίδιους και παρ' όλιγον για το -μικρό σε έκταση τότε- ελληνικό κράτος.
Μία από τις πληγές που είχε να αντιμετωπίσει η ελληνική κυβέρνηση εκείνα τα χρόνια που ακολούθησαν την απελευθέρωση, ήταν οι ληστές. Η ληστοκρατία που επικρατούσε ειδικά στην επαρχία αποτελούσε μείζον πρόβλημα, μόνο που αυτή τη φορά η δράση τους θα εξελισσόταν σε θρίλερ και θα είχε ολέθριες συνέπειες.
Στις 30 Μαρτίου, η ομάδα των περιηγητών ξεκινά από την Αθήνα και το ξενοδοχείο Μ. Βρετάνια για μία βόλτα με προορισμό τον Μαραθώνα. Την παρέα αποτελούσαν ο λόρδος και η λαίδη Μάνκαστερ, ο νεαρός φίλος τους Φρέντερικ Βάινερ -μόλις 23 ετών-, ο δικηγόρος Έντουαρντ Λόιντ, ο τρίτος γραμματέας της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα Έντουαρντ Χέρμπερτ και ο γραμματέας της ιταλικής πρεσβείας στην Αθήνα, κόμης Αλμπέρτο ντε Μπόιλ.
Μαζί τους υπήρχε συνοδεία τεσσάρων χωροφυλάκων για την ασφάλειά τους, που του συνόδευαν σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού τους.
Στην επιστροφή από την εκδρομή, η άμαξά τους πέφτει σε ενέδρα, που είχε στήσει η συμμορία των περιβόητων ληστών, των Αρβανιτάκηδων. Τα δύο αδέρφια ο Τάκος και ο Χρήστος είχαν περάσει σε ελληνικό έδαφος από τα Άγραφα και αποτελούσαν εκείνα τα χρόνια δύο από τους πιο διάσημους ληστές με τη φημολογία να κάνει λόγο για σχέσεις ακόμα και μέσα στην κυβέρνηση ενώ, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, οι διασυνδέσεις τους ήταν ισχυρές.
Παρότι δραστηριοποιούνταν κυρίως σε περιοχές της Εύβοιας, εκείνη την ημέρα είχαν στήσει την ενέδρα τους στο Πικέρμι και από εκεί θα ξεκινούσε η ιστορία που έστρεψε την ευρωπαϊκή γνώμη απέναντι στην Ελλάδα με τον διεθνή Τύπο να κάνει λόγo μεταξύ άλλων για «χώρα ημιβαρβάρων»...
Το χρονικό της απαγωγής
Κατά την επιστροφή των αριστοκρατών από τη βόλτα τους στα περίχωρα του Μαραθώνα, η άμαξά τους πέφτει σε ενέδρα. Οι χωροφύλακες προσπάθησαν να αντιδράσουν όμως η δύναμη των ληστών ήταν μεγαλύτερη. Δύο από τους συνοδούς πέφτουν νεκροί ενώ οι υπόλοιποι και μαζί φυσικά οι Ευρωπαίοι περιηγητές πέφτουν θύματα απαγωγής από τη συμμορία των Αρβανιτάκηδων.
Ο λόγος, προφανής. Τα λύτρα, ύψους 50.000. Αλλά και η αμνηστία. Αυτά τα δύο ζητούσαν για να αποδεσμεύσουν τους ομήρους τους.
Η αγγλική πρεσβεία στη χώρα μας δέχθηκε αμέσως τα αιτήματα και κάλεσε και την ελληνική κυβέρνηση να κάνει το ίδιο. Ωστόσο η κυβέρνηση του Ζαΐμη και ιδιαίτερα ο υπουργός των Στρατιωτικών, Σκαρλάτος Σούτσος, αρνήθηκαν καθώς θεωρούσαν πως αν υπέκυπταν στα αιτήματα των ληστών αφενός η κυβέρνηση θα διασυρόταν, αφετέρου θα δημιουργούσε συνθήκες ώστε να επαναληφθούν και στο μέλλον τέτοιες ενέργειες.
Ιδιαίτερα, σε ό,τι είχε να κάνει με το θέμα της αμνηστίας, υποστήριξε πως κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από το ελληνικό σύνταγμα, για να δεχθεί ειρωνικές απαντήσεις από ξένους αξιωματούχους αναφορικά με την... εντιμότητα και προσήλωση στο σύνταγμα, Ελλήνων πολιτικών.
Ελευθέρωσαν τον λόρδο
Οι ληστές αφού απελευθέρωσαν τις γυναίκες και όσους δεν άνηκαν στην ομάδα των αριστοκρατών, άλλαζαν συνεχώς λημέρια ώστε να αποφύγουν τη σύλληψη.
Μέσα στις επόμενες ημέρες πείστηκαν και απελευθέρωσαν και τον Λόρδο Μάνκαστερ ώστε να συγκεντρώσει ο ίδιος ποσό 25.000 λιρών και να ασκήσει τις ανάλογες πιέσεις για να ικανοποιήσουν τα αιτήματά τους. Ο ίδιος ωστόσο φτάνοντας στην Αθήνα δεν είδε διάθεση για συνεργασία από την ελληνική πλευρά.
Κατά το διάστημα της ομηρίας υπάρχει αλληλογραφία τόσο των ληστών όσο και των ομήρων με συγγενικά τους πρόσωπα και υπάρχει ακόμα και τώρα η εντύπωση πως οι συμμορίτες συμπεριφέρθηκαν πολύ καλά στους ξένους.
Τους περικύκλωσαν τον Ωρωπό
Κατά τη διάρκεια της ομηρίας, στρατιωτικά αποσπάσματα κυνηγούσαν τη συμμορία, που ωστόσο κατάφερνε να ξεφεύγει, αλλάζοντας συνεχώς τόπο διαμονής. Αρχικά έμεναν σε μία σπηλιά, στη συνέχεια όμως περνούσαν από χωριά και έμεναν στα σπίτια των κατοίκων.
Το στρατιωτικό απόσπασμα ανάγκασε τους ληστές να καταφύγουν στον Ωρωπό. Οι δυνάμεις της κυβέρνησης είχαν ουσιαστικά περικυκλώσει την περιοχή καθώς είχαν αποκλείσει και το λιμάνι στη Σκάλα Ωρωπού, όπου είχε αγκυροβολήσει πλοίο που είχε στρέψει τα κανόνια του προς το σημείο που βρίσκονταν οι ληστές.
Εκείνοι ζήτησαν να αποχωρήσει το στρατιωτικό απόσπασμα για να μπορέσουν να φύγουν, ειδάλλως θα σκότωναν και τους τέσσερις ομήρους που είχαν. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη και η συμπλοκή έμοιαζε αναπόφευκτη.
Η «μάχη» δόθηκε στις 9 Απριλίου, στον Ασωπό ποταμό, κοντά στο Δήλεσι. Και η κατάληξη ήταν τραγική. Οι ληστές σκότωσαν και τους τέσσερις ομήρους -με τους οποίους νωρίτερα έκαναν γλέντι στον Ωρωπό!- οι περισσότεροι από αυτούς έπεσαν νεκροί, ενώ έχασαν τη ζωή τους και 10 στρατιώτες.
Παρά τη φημολογία πως είχαν σκοτωθεί και οι δύο επικεφαλής, Τάκος και Χρήστος Αρβανιτάκης, μόνο ο δεύτερος ήταν νεκρός με τον πρώτο να διαφεύγει. Αυτό έμοιαζε να είναι το τέλος της ιστορίας, όμως οι αναταράξεις που δημιούργησε ήταν τεράστιες.
Από τους ληστές που σκοτώθηκαν, κόπηκαν τα κεφάλια -όπως συνηθιζόταν τότε- τα οποία και μεταφέρθηκαν αρχικά στον Ωρωπό με τις καμπάνες να χτυπούν χαρμόσυνα. Βλέπετε οι κάτοικοι είχαν γλιτώσει από τη συμμορία που τους προκαλούσε τρόμο.
Οι συλληφθέντες ληστές στη δίκη που ακολούθησε καταδικάσθηκαν σε θάνατο και καρατομήθηκαν σε δημόσια θέα στο Σύνταγμα.
Απειλούσαν με εισβολή στην Ελλάδα
Πέρα από την κατακραυγή στον διεθνή Τύπου υπήρξαν και φωνές στη Βρετανία που ζητούσαν μέχρι και στρατιωτική επέμβαση στην Ελλάδα.
Οι Άγγλοι έστειλαν αξιωματούχους στη χώρα μας ώστε να ανακαλύψουν φαινόμενα διαφθοράς με το πόρισμα τους να αφήνει αιχμές για σχέσεις πολιτικών στην υπόθεση της απαγωγής!
Η Ελλάδα τη... γλίτωσε αφενός λόγω του φιλέλληνα υπουργού Εξωτερικών Γουίλιαμ Γκλάντστοουν (του... γνωστού Γλάδστων) αλλά και της παρέμβασης της Ρωσίας και των ΗΠΑ που υποστήριξαν τις ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης.
Την ίδια στιγμή η Ελλάδα εξέφρασε τη λύπη της προς την Αγγλία και την Ιταλία και προσέφερε ένα ποσό της τάξης των 22.000 λιρών ως αποζημίωση σε κάθε μία από τις οικογένειες των θυμάτων.
Στην δίκη των ληστών που συνελήφθησαν, από τις καταθέσεις ορισμένων μαρτύρων «φωτογραφήθηκε» σαν ένας από τους εγκεφάλους της απαγωγής ο Άγγλος τσιφλικάς Φρανκ Νόελ, ο οποίος και παραπέμφθηκε σε δίκη, αλλά απαλλάχθηκε με βούλευμα. Όπως αποδείχθηκε, συχνά ο Νόελ προσέφερε καταφύγιο στα απέραντα τσιφλίκια του σε συμμορίες ληστών, όταν η πίεση των καταδιωκτικών αποσπασμάτων γινόταν ανυπόφορη. Ωστόσο, η ανοχή που έδειχνε ίσως να ήταν αποτέλεσμα φόβου για τους λήσταρχους.
Ντόμινο εξελίξεων
Παρότι, η κυβέρνηση γλίτωσε τις συνέπειες σε διεθνές επίπεδο, δεν κατάφερε να κάνει το ίδιο και στο εσωτερικό.
Λίγες ημέρες αργότερα από την τραγική κατάληξη της ομηρίας, αντικαταστάθηκε ο υποστράτηγος Σκαρλάτος Σούτσος -ο ίδιος ήταν μεγαλοτσιφλικάς και είχε πάνω από 200.000 στρέμματα στην Αττική- και χρέη υπουργού των Στρατιωτικών ανέλαβε ο υποστράτηγος Λεωνίδας Σμόλεντς.
Η κατακραυγή όμως από τη Σφαγή στο Δήλεσι -όπως έμεινε στην ιστορία- οδήγησε την κυβέρνηση στην παραίτησή της μόλις τρεις μήνες αργότερα, στις 9 Ιουλίου του 1870.
Το συγκεκριμένο γεγονός έγινε τα χρόνια που η Ελλάδα έκανε προσπάθειες ώστε να ενωθεί στο νέο κράτος και η Κρήτη. Υπήρχαν πιέσεις προς τις μεγάλες δυνάμεις, ωστόσο σύμφωνα με κάποιες πηγές, η εξέλιξη με τη Σφαγή στο Δήλεσι έπαιξε αρνητικό ρόλο στην εξέλιξη των πραγμάτων.
Για την... ιστορία, ο Τάκος Αρβανιτάκης κατάφερε να ξεφύγει και επέστρεψε στον Όλυμπο όπου δημιούργησε οικογένεια. Η ειρωνεία είναι πως τελικά σκοτώθηκε δέκα χρόνια αργότερα, από λάθος, από μία τουρκική περίπολο που κυνηγούσε έναν Τούρκο τσοπάνο.
Δείτε πως κάλυψαν το γεγονός οι εφημερίδες της εποχής
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου